Przez lata przedsiębiorstwa mogły bez kłopotu ogłosić bankructwo i nie regulować roszczeń. W ostatnich latach rozwiązania prawne w tej materii stały się elastyczniejsze i pozwalają obejmować konsumentów w większej liczbie przypadków. Osoby, których stan zobowiązań jest tak wysoki, że nie mogą samodzielnie wyjść z pułapki zadłużenia, mogą ubiegać się o ogłoszenie upadłości konsumenckiej.
Kiedy rolowanie zobowiązań nie jest już możliwe…
Popularną praktyką wychodzenia ze zobowiązań, których (nawet chwilowo) nie dało się regulować, było zaciąganie kolejnych pożyczek (tzw. rolowanie). Każde kolejne zobowiązanie było niższej jakości i wiązało się z wyższymi odsetkami. W konsekwencji na ogół dochodziło do egzekucji komorniczej. Upadłość konsumencka była rozwiązaniem, ale długotrwałym i nie zawsze skutecznym. Aktualnie (bez względu na przyczynę) można złożyć do sądu wniosek. Złożenie wniosku o upadłość jest przywilejem jedynie konsumenta. Wyjątek stanowi stan, w którym prowadził jednoosobową działalność gospodarczą, wtedy wierzyciel do roku po zamknięciu działalności może wnieść o upadłość innej osoby fizycznej. Należy pamiętać, że to, czy ktoś jest niewypłacalny, nie zależy od wysokości zadłużenia czy liczby wierzycieli, ale od tego, czy dłużnik może spłacać już wymagalne roszczenia.
Postępowanie sądowe może być prowadzone w ramach uproszczonej (trwa na ogół rok) albo zwykłej procedury (kilka lat). Zwykła procedura jest przeznaczona dla osób z zawiłą sytuacją prawną (np. wcześniejsze prowadzenie jednoosobowej działalności gospodarczej, składniki majątku, które są przedmiotem postępowania). W ramach postępowania sądowego zostanie przeanalizowana wartość składników majątku wnioskodawcy oraz stan zobowiązań i przyczyny ich powstania. Aktywa o wysokiej wartości (np. nieruchomość) mogą zgodnie z decyzją sądu być przedmiotem licytacji. Prawo upadłościowe przewiduje, że te składniki majątku, które są niezbędne do życia, nie będą licytowane.
Bankructwo konsumenta nie jest nowym startem
Należy pamiętać, że decyzja o upadłości konsumenckiej rzadko wiąże się z całkowitą redukcją zadłużenia. Sąd uwzględniając możliwości uzyskiwania przez konsumenta dochodów, zadecyduje o planie spłaty wierzycieli. Harmonogram będzie zawierał kwoty spłaty, terminy oraz podmioty, którym będzie regulowana część należności. Czas realizacji planu nie może przekraczać 7 lat. W przypadku udowodnienia premedytacji w zaciąganiu długów musi wynosić co najmniej 3 lata. Przedmiotem upadłości nie są długi z tytułu świadczeń alimentacyjnych, rent, odszkodowań, z orzeczeń w sprawach wykroczeniowych czy karnych. Zobowiązania zatajone w ramach procesu czy zaciągnięte po ogłoszeniu upadłości również należy spłacić.